ورود حضرت معصومه به قمورود حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) به قم، در ۲۳ ماه ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری قمری واقع شده است. حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها)، دختر امام کاظم (علیه‌السّلام) و خواهر امام رضا (علیه‌السّلام) و یکی از بانوان بافضیلت خاندان اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است. ایشان بعد از یک سال از هجرت برادرش امام رضا (علیه‌السّلام) به خراسان، برای دیدار آن حضرت، به همراه عده‌ای از بنی هاشم راهی ایران شده و در ساوه گرفتار ماموران حکومت عباسی شدند. در آن زمان که شهر قم مرکز شیعیان بود، آن بانو وارد آن شهر شده و در آنجا مدتی سکونت داشتند که رحلت کردند. ۱ - تاریخ ولادت حضرت معصومهحضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) در سال ۱۷۳ هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشود. [۱]
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۳۳۶، قم، منشورات دارالهجره.
۲ - ورود بنی‌هاشم به ایرانپس از آنکه مامون عباسی در سال ۲۰۰ هجری امام رضا (علیه‌السّلام) را به خراسان، دعوت کرد، حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) به همراه عده‌ای از برادران و بستگان، پس از یک سال به انگیزه دیدار برادر وارد ایران شد. در کتاب «حضرت معصومه فاطمه ثانی» آمده است: «پس از ولایت‌عهدی امام رضا (علیه‌السّلام)، بنی‌هاشم، که مدت‌ها همواره تحت شکنجه و فشار حکام جور بودند با شنیدن این خبر به عنوان دیدار حضرت رضا (علیه‌السّلام) از مدینه به خراسان رهسپار شدند. این گروه در حدود ۴۰۰ نفر بودند در راس آن‌ها حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) بود.» [۲]
محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، ص۱۱۸، قم، علامه، ۱۳۷۵.
۳ - واقعه ساوهحسن بن محمد بن حسن قمی می‌نویسد: «وقتی حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) و همراهان به شهر ساوه رسیدند، ماموران حکومت عباسی با آن‌ها درگیر شدند و عده‌ای از آن‌ها را به شهادت رساندند. حضرت معصومه در همانجا بیمار شدند. از همراهیان سوال کرد از اینجا تا قم چقدر فاصله است؟ به ایشان عرض شد: ده فرسخ. حضرت فرمود: مرا از اینجا به قم منتقل کنید! محمد محمدی اشتهاردی می‌نویسد: «پس از اینکه مامورین حکومت عباسی در ساوه جلوی کاروان حضرت معصومه را گرفتند حدود ۲۳ نفر از آن‌ها کشته شدند، گروهی اسیر و گروهی نیز متواری گردیدند. نقل شده که حضرت معصومه را عمال بنی عباس در ساوه مسموم کردند. آن حضرت در حال بیماری، قم را اختیار کرد، چون قم مرکز شیعیان بود از این‌رو رهسپار قم شد». [۳]
محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، ص۱۱۸، قم، علامه، ۱۳۷۵.
۴ - جایگاه شهر قمبه این نکته باید توجه داشت که «از همان قرن اول هجری تشیع در قم رواج یافته بود و این شهر از سوی امامان شیعه به عنوان پناهگاه شعیه محسوب می‌شد و خیل عظیمی از پیروان اهل بیت (علیهم‌السّلام) را در خود جای داده بود از جملۀ این پیروان اهل بیت، خاندان اشعری بودند». [۴]
قمی، حسن بن محمد بن حسن، تاریخ قم، ص۲۱۳.
۵ - عکسل‌العمل قمیهاشیعیان قم پس از اطلاع از ورود حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) به ساوه، خدمت ایشان رسیدند و از آن حضرت درخواست کردند به شهر قم تشریف‌فرما شوند. علی‌اصغر فقیهی می‌نویسد: «قول درست این است که خبر ورود فاطمه معصومه به ساوه و (حرکت او به سوی قم) به مردم قم رسید. آل سعد اشعری اتفاق کردند که به خدمت او برسند و از ایشان درخواست نمایند به قم بیاید. از میان ایشان موسی بن خزرج «از اصحاب امام رضا (علیه‌السّلام)» [۵]
محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، ص۱۱۹، قم، علامه، ۱۳۷۵.
بیرون آمد و به شرف ملازمت فاطمه رسید. زمام ناقه او را گرفت و به جانب شهر کشید و به سرای خود فرود آورد». [۶]
فقیهی، علی‌اصغر، تاریخ مذهبی قم، ص۸۶-۸۵، قم، حکمت، ۱۳۵۰.
۶ - تاریخ ورودورود حضرت معصومه به قم تقریبا در ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری بوده است. [۷]
محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، ص۱۱۹، قم، علامه، ۱۳۷۵.
یوسف علی یوسفی می‌نویسد: «حضرت معصومه روز یکشنبه ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری قمری برابر با اول آبان‌ماه ۱۹۵ هجری شمسی شهر قم را با قدوم مبارکش منور ساخت». [۸]
یوسفی، یوسف علی، شهیده غربت، ص۷۴، قم، کوثر، ۱۳۸۶، چاپ اول، به نقل از نرم افزار نجوم اسلامی.
۷ - محل سکونت حضرت در قمخانه موسی بن خزرج که محل فرود آمدن حضرت معصومه است در آن روز در منتهی الیه سمت جنوب غربی شهر قم بوده... امروزه در محله «میدان میر» محلی است به نام ستیه «ستیه مخفف سیدتی است» [۹]
فقیهی، علی اصغر، تاریخ مذهبی قم، ص۸۷، قم، حکمت، ۱۳۵۰.
که مسجد و مدرسه‌ای در اطراف آن بنا کرده‌اند و از قدیم الایام سینه به سینه رسیده است که این مکان جای فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه است. [۱۰]
فقیهی، علی اصغر، تاریخ مذهبی قم، ص۸۷-۸۶، قم، حکمت، ۱۳۵۰.
۸ - پانویس
۹ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ورود حضرت معصومه به قم»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۰۷/۲۷. رده‌های این صفحه : حضرت معصومه | رویدادهای تاریخ اسلام سال 201 (قمری) | رویدادهای ماه ربیع‌الاول | مباحث تاریخی
|